پرانایاما چیست؟

پرانایاما علم تنفس

تحقیقات علمی وجود دارد که نشان می دهد، تنفس عمیق و آگاهانه می تواند برای سلامت جسم و روان مفید باشد. نفس کشیدن عملی غیر ارادی و هم ارادی است که ناخودآگاه و هم آگاهانه اتفاق می افتد. این بدان معناست که بدن فرد این کار را برای شخص ناخود آگاه انجام می دهد و در صورت عدم توجه به تنفس، می توان با تمرکز بر نفس کشیدن، سرعت، جریان و موارد دیگرتنفس را کنترل کرد.

 تنفس آگاهانه

بر اساس علم عصب شناسی، تنفس آگاهانه می تواند راهی برای افزایش ایمنی بدن، القا حالت آرامش، ایجاد ثبات عاطفی، بهبود سلامت  قلب و دستگاه تنفسی باشد. تنفس همچنین پادزهر افسردگی است .

پاسخ  این سوال که شخص چگونه می تواند، آگاهانه نفس بکشد در تسلط بر تمرینات (پرانایاما) است.

تعریف پرانایاما

پرانایاما یکی از روش های یوگا است که به فرد امکان می دهد تنفس خود را کنترل کند. کلمه (پرانایاما) خود به معنای “گسترش نیروی زندگی” است. پرانایاما  شامل روش های مختلف تنفس کنترل شده و آگاهانه است که هدف آن جدا کردن فرد از هرج و مرج دنیای خارج برای مدت کوتاه حین تمرین می باشد. که به واسطه استمرار بر آن با تاثیر بر سیستم عصبی در شخص نهادینه شده و شخص را به حالت نرمال جسمی، روانی و اجتماعی نزدیک تر میکند.

عصب شناسی

پرانایاما با استفاده از علم ساده تنفس آگاهانه، عصب واگ را در سیستم عصبی پاراسمپاتیک که از قاعده مغز تا شکم ادامه دارد، تحریک می کند. دو مورد از مهم ترین کارهایی که این عصب انجام می دهد شامل:

1- مدیریت پاسخ های سیستم عصبی

2- تنظیم ضربان قلب

یک انتقال دهنده عصبی به نام استیل کولین در عصب واگ آزاد می شود، که نقش مهمی در افزایش تمرکز و آرامش دارد. بنابراین، هرچه توانایی تحریک عصب واگ بیشتر باشد، استیل کولین بیشتری آزاد می شود که به نوبه خود سطح اضطراب را کاهش می دهد. طبق تئوری های قدیمی یوگیک، رابطه صمیمی بین تنفس و عملکرد مغز وجود دارد که  هر دو عملکرد به نوعی به یکدیگر وابسته هستند.

درک روند پرانایاما

در اینجا یک روش ساده برای درک روند پرانایاما وجود دارد. وقتی فرد در وضعیت دارای استرس، اضطراب یا ترس و یا حالت عصبی قرار میگیرد، بدن فرد سیستم ها را به حالت زنده ماندن تغییر می دهد. به این ترتیب تمام فعالیت های جسمی و روانی فرد تغییر کرده تا مطمئن شود که فرد از وضعیت تهدیدآمیز خارج شده است. در این شرایط ممکن است، فرد افزایش ضربان قلب، تنفس سریع تر و آزاد شدن ناگهانی هورمون های استرس را تجربه کند. این تغییرات یا پاسخ های بدنی غریزه بقا هستند که در مواقع تهدید کننده زندگی، حیاتی به شمار می آیند.

با این حال، این پاسخ ها حتی در شرایط استرس زای جزئی نیز ممکن است رخ دهد که شاید غیرضروری باشد، اما انسان این توانایی را دارد که در صورت عدم نیاز به استرس غیرضروری پاسخی معکوس برای کمک به حفظ  آرامش داشته باشد و این را می توان با کمک پرانایاما آغاز کند.

تمرینات پرانایاما مغز را به روند تنفس پیوند می دهد و فرد را برای کنترل تولید و دفع هورمون مرتبط شرایط متفاوت آماده میکند.

مزایای پرانایاما

طبق مطالعات و بررسی های گسترده انجام شده شواهدی زیادی از مزایای وجود دارد.

پرانایاما علاوه بر کنترل شرایط بحرانی، مزایای دیگری هم دارد. این سیستم عملا به نفع سیستم تنفسی کار میکند. همچنین تمرینات  آن می تواند بر شرایط سلامتی و بیماری های خاص مانند بیماری های قلبی عروقی، سندرم متابولیک، دیابت، سرطان و بیماری های روان تنی تأثیرات مهمی داشته باشد.

پرانایاما علمی است که با کمترین هزینه و سریع ترین بازدهی به فرد کمک میکند تا بتواند بسیاری از مشکلات جسمی و روانی را به تنهایی مدیریت کند.

پرانایاما با داشتن مزایای علمی اثبات شده، می بایست در برنامه روزانه افراد گنجانده شده تا از تاثیرات آن بهره مند شوند.