یوگا و انزواطلبی

انزواطلبی در لغت و معنی به معنای خلوت گزیدن، دوری جستن از دیگران است.

انزواطلبی باعث می شود که فرد از دنیای واقعی و مسئولیت های اجتماعی خودش صرف نظر بکند و آرام آرام برای خودش کنج خلوتی را انتخاب بکند و ترجیح بدهد در خلوت خودش به زندگیش ادامه بدهد.

انزواطلبی چه زمانی اتفاق می افتد؟

انزواطلبی دقیقا زمانی اتفاق میفتد که یک فرد به واسطه ی کم شدن روابط عاطفیش و کم شدن روابط ذهنیش با دیگران و کم شدن وجه های مشترک فرهنگی و شخصیش با دیگران، ترجیح بدهد که با بقیه در ارتباط نباشد.

با اینکه یوگا یک فعالیت فردی در عرصه ی ذهن و بدن هست، اما می دانیم که یوگا به هیچ وجه انزواطلبی یا دعوت به انزوا را برای هیچ شخصی توصیه نمی کند.

از نشانه ها و علائم مهم انزوا، ورود به تخیل و خیال بافی است. افرادی که منزوی هستند به این دلیل که با دیگران در ارتباط نیستند و رابطه ی مناسب خانوادگی و اجتماعی ندارند و مسئولیت اجتماعی را به عهده نمی گیرند، در کنج خلوتی به تخیل و خیال پردازی مشغول می شوند.

این تخیل و خیال پردازی باعث می شود که درون گرا تر شود؛ همچنین رفتارهایی ناشی از به وجود آمدن احساس پوچی در آنها دیده می شود. احساس ناراحتی و حتی دردهای مضمن جسمانی و روحی خواهند داشت و در خود فرو رفتن از مهمترین نشانه ها و علائم این مشکل است.

یکی از نشانه های بارز انزواطلبی، لالی انتخابی است. لالی انتخابی به این مفهوم است که فرد مهارت های زبانی و مهارت های جمله سازی را دارد اما در اکثر مکان هایی که حضور پیدا می کند کناره جویی می کند از هم صحبت شدن با دیگران.

این قضیه در مدرسه، محل کار و شرایط اجتماعی شخص منزوی کاملا دیده می شود.

عوامل و شرایط متعددی باعث بوجود آمدن انزوا می شود:

• حس نا امنی
• بی حوصلگی
• حسادت
• غرور
• احساس گناه
• انتقام جویی
• طلاق والدین
• تنگدستی و فقر
• مشکلات و اختلافات خانوادگی (مثل مشکل فرد در ارتباط با خواهر/ برادر یا پدر/مادر)
• حمایت افراطی والدین از یکی از کودکان
• و…

همه ی این عوامل و عوامل بسیار دیگری در انزواطلبی و منزوی شدن یک فرد موثر است.

وقتی با دقت به این عوامل نگاه می کنیم متوجه می شویم که در اصول پایه یاما و نیاما یعنی در دو مرحله اول از هشت مرحله ی یوگا تمام این موارد نفی شده است.

بایدها و نبایدهای شخصی، بایدها و نبایدهای اجتماعی برای یک یوگی یا فردی که در حال انجام تکنیک های یوگاست، باعث می شود که از تمام فعل های منفی و احساسات منفی در مورد خودش یا انجام دادن این فعل ها در مورد دیگران خودداری بکند.

این همان جنبه ی یوگاست که به آن اشاره کردیم که در عین حال که یوگا یک ورزش تن و روان است و در اکثر عکس ها و مقالات متوجه می شوید که فرد به تنهایی این کار را انجام می دهد و روند رشد فردی را آغاز کرده اما به هیچ وجه این فردی بودن به منزله ی انزواطلبی در شخص نخواهد بود.

نشانه های فیزیکی هم برای انزواطلبی منظور می شود؛ مثلا پژوهشگران به این باور رسیده اند که نقص در عملکرد غدد فوق کلیوی باعث بروز و ایجاد احساس هایی که منتهی به انزواطلبی هستند، می شود.

از عوامل مهمی که باعث بروز انزوا می شوند به وجود آمدن احساس ضعف در عملکرد شخصی و اجتماعیست که توسط اطرافیان به بی عرضگی تفسیر می شود.

بی عرضه بودن یک کلمه ی اشتباه برای افرادیست که تجربه ی به ثمر رساندن افعال را به شکل خوب در زندگی شخصی و اجتماعی ندارند. همین احساس بی عرضگی باعث می شود فرد سریعتر به خلوت ذهنی و جسمانی خود برود و با این کار از دیگران فاصله های اجتماعی زیادی از دیگران بگیرد. حتی در درون خودش هم همیشه این خلوت گزینی همراه با حس نتوانستن است.

این نتوانستن ممکن است به واسطه ی القا فکر اشتباه به فرد صورت گرفته باشد و باعث می شود که فرد منزوی نتوانستن و بی عرضگی را به همه ی رفتارها و به همه ی صفاتی که دارد تعمیم دهد.

از راهکارهای یوگا برای درمان منزوی شدن و احساس انزوا می توان به نکات زیر اشاره کنیم:

• انجام آساناها و حرکات یوگا به صورت گروهی حس انزوا را از شخص می گیرد.
• ایجاد کار و اشتغال که در یوگا به آن کارما یوگا گفته می شود. در افراد منزوی، بیکاری و عدم اشغال به کار باعث رشد حس انزواطلبی می شود. به همین دلیل در یوگا فرهنگی وجود دارد به نام کارما یوگا که به مربی ها و صاحبان موسسات این امکان را می دهد که از کارما یوگا و مشارکت در امور کاری خودشان به عنوان یک کار درمانی برای افراد منزوی استفاده بکنند. این مشارکت ها و کارما یوگاها باعث می شود افراد به آرامی عزت نفس و اعتماد به نفس بالاتری را پیدا بکنند.
• انجام صحیح تکنیک های تنفسی یا همان پرانایاما باعث ازبین رفتن احساس غم، اندوه یا احساس قربانی بودن در افراد منزوی می شود و باعث تقویت احساس من می توانم در آنها می شود که منجر به ازبین رفتن تدریجی انزوا و انزواطلبی می شود.