یوگانیدرا چیست؟

یوگانیدرا به معنای ساده خواب خردمند و یا خواب یوگی است .

یوگانیدرا چیست؟ به طور کلی یک یوگی هر لحظه در حالت بیداری، فکر کردن و یا خوابیدن در حال تلاش برای رسیدن به خردورزی است. یوگانیدرا هم از این اصل تبعیت می‌کند.

یوگانیدرا در لغت به معنای نیدرا برای یک یوگی(اگر یک مرد یوگا می کند به او اصطلاحا یوگی می گویند) یا یوگینی(اگر یک زن یوگا می کند به او یوگینی می گویند) و نیدرا یه معنای روی عمیق و آگاهانست.

پس یوگانیدرا خواب یک یوگی یا یوگینی است.
یوگانیدرا تکنیکی است که از سال 1960 توسط سوآمی شیواناندا از ریشه کش هند به فلسفه یوگا اضافه شد.
در سال‌های بعد (1976) سوآمی ساتیاناندا ساراسوآتی و همراهانش یوگانیدرا را گسترش دادند و درحال حاضر ما یوگانیدرا را یه اسم سوآمی ساتیاناندا ساراسوآتی از مدرسه یوگا بیهار در هند می‌شناسیم.
مسلما یوگانیدرا یک مدیتیشن نیست. حتی یک مراقبه هم نیست. حتی یک شاواسانا در پایان یک کلاس یوگا هم نیست.
یوگانیورا برای وصل شدن و یا اتصال به بعد آگاهی هر انسان انجام می شود و در مرحله هشتم یوگا(ساماتهی) قرار دارد.

(مرحله اول یوگا یاما، مرحله دوم یوگا نیاما، مرحله سوم آسانا، مرحله چهارم پرانایاما، مرحله پنجم پراتی آهارا، مرحله ششم دهارنا، مرحله هفتم دهی یانا و مرحله هشتم ساماتهی)

پس می توانیم بگوییم یوگانیدرا خواب خردمند یا خواب یوگی و یوگینی است که برای تمرین در مرحله هشتم یوگا یا ساماتهی انجام می شود.
اگر کلمه یوگا را از اول یوگانیدرا برداریم، آنچه که باقی می ماند کلمه نیدرا است. کبمه نیدرا یک کلمه باستانی در فلسفه ای یه غیر از فلسفه یوگا است که از سال 1960 توسط سوآمی شیواناندا و سوآمی ساتیاندا آرام آرام وارد فلسفه یوگا شد. اما این فلسفه که نیدرا یکی از اصولش است چه فلسفه ای است؟
فلسفه ای به نام سانگهیا که البته برخی از مورخین فلسفه وجودی نیدرا را به یوگا تانت ریک می رسانند. اما لزوما یوگا تانت ریک هز فلسفه نیدرا جدا است.

فلسفه اصلی نیدرا در یکی از فلسفه های وجودی کشور هندوستان به اسم سانگهیا است.
در اوپانیشا و بسیاری از کتاب‌های تاریخی و فلسفی هندوستان اشاره های بسیار زیادی به نیدرا شده است.
آنچه که در بین این متون به شکل منسجم می شود یاد کرد، این است که نیدرا زیر مجموعه فلسفه سانگهیا است و در عصر معاصر یوگا توسط سوآمس ساتیاناندا سوراسوآتی توسط دانشگاه بیهار به دنیا ارائه شد.

در ایران و در انجمن یوگا ایران توسط گرند مستر سید محمد حسام الذاکرین بین سال های 1388 تا 1391 به عنوان یک درس از دروس ضروری برای مربیان یوگا ارائه شد.
همچنین گرند مستر ذاکرین در مدرسه بیهار شکل نوینی از یوگانیدرا را برتی همه اساتید و دانشجویان این مدرسه اجرا کرد که با استقبال ویژه‌ای هم همراه بود.

یوگا نیدرا، خواب خردمند

همه افراد می‌خوابند و خواب آن‌ها را می‌رباید و به درون خودش می‌برد. اما کسانی که یوگانیدرا انجام می‌دهند، شرایطی را برای بدن و ذهنشان آماده می‌کنند که در آن شرایط جسم می خوابد اما ذهن بیدار، هوشیار و درحال انجام کار است.

این تجربه ای است که تا زمانی که تمرینات یوگانیدرا را انجام نداده اید اصلا درکی از آن نخواهید داشت.

تجربه یوگانیدرا

زمانی که یوگانیدرا انجام می دهید، متوجه می شوید که ده ها دقیقه به تصاویر و یا چیزی با معنای خاص دقت می‌کنید، ولی وقتی حواستان به بدنتان جمع می‌شود، جسمتان کاملا آرام گرفته است.

به طوری که حتی وضعیتی مانند نفس های عمیق و نزدیک به خروپف را تجربه می‌کنید. اما در ذهن کاملا بیدارید و آنجاست که متوجه می‌شوید در خواب خردمند می‌توان هر کاری انجام داد. در یوگانیدرا می‌توان جسم را خواباند و به راحتی تفکر کرد.

کارکرد ذهن

این که افراد در چند هزار سال پیش (بیش از پنج هزار سال قبل) در ایران و هند به این نتیجه رسیدند که بدن و ذهن از افکار تاثیر می پذیرد بسیار جالب است. امروزه در روانشناسی بالینی در این مورد بحث های بسیاری شده است و به این نتیجه رسیدند که باید تمرینات ویژه‌ای برای ذهن وجود داشته باشد.

تمرینات ذهنی

این تمرینات شامل تمرین‌هایی است که ذهن را توسعه می‌دهند و یا تمرین‌های بازدارنده به این معنا که، فعلی را در شما کمرنگ و حتی خنثی می‌کنند و یا تمرین‌های پیوند دهنده که بین علومی که در ذهن و رفتاری که در ذهن است، ارتباط برقرار می‌کند.

برای انجام چنین تمریناتی باید جسم را بخوابانید، اگر جسم را نخوابانید، نمی توانید این تمرینات را انجام دهید. چون ذهن این قدر پراکندگی دارد و فرار می‌کند که هیچ وقت نمی‌توانید تمرین را به درستی انجام دهید.

یوگانیدرا و مدیتیشن

خیلی ها فکر می کنند، یوگانیدرا همان مدیتیشن است. یوگانیدرا مدیتیشن نیست. یوگانیدرا تفکر است، خلق شخصیت یا یک سمبل است و این کار را نمی توان در مدیتیشن انجام داد. شما در مدیتیشن فقط می توانید، به آگاهی وصل شوید. ولی این که این آگاهی چگونه در تک تک سلول ها جا خوش کند تا شما به شخصیت مورد نظرتان تبدیل شوید، در یوگانیدرا انجام می شود.

یوگانیدرا و یوگا

در فلسفه هشت گانه یوگا، شما با هشت وجه یوگا روبرو می شوید. انجام این مراتب چندین و چند سال طول می‌کشد. ولی وقتی یوگانیدرا را انجام می‌دهید، خیلی زودتر به آن دسترسی پیدا می‌کنید. مثل این که بگوییم یک غذایی وجود دارد و شما از وسیله‌ای که می‌توانید به بهترین شکل آن غذا را بخورید، استفاده کنید.

مثلا یک غذایی برای خوردن نیاز به چنگال دارد، درست است که می‌توانید با قاشق و یا دست نیز این غذا را بخورید ولی بهترین شیوه خوردن با چنگال است. برای ذهن شما یوگانیدرا این گونه عمل می‌کند. یعنی با یوگانیدار بهتر خوراک ذهن تان را مهیا می‌کنید.

مابقی ابزارها برای مرحله آخر مثل مرحله پرداخت ( آخرین کاری که روی فلز انجام می دهند ) است. همه انگشترهای طلایی که در دست انسان ها است، اگر آن را درکارگاه ببینند هرگز انتخاب نمی کنند. چون پس از پرداخت شکل اصلی را به خود می گیرد.

پس دهارنا، دهیانا و خیلی از تکنیک های دیگر پرداخت و جلوه شخصیت است. قسمت ساخت و آن کارگاهی که ذهن و شخصیت تان در آن ساخته می شود یوگانیدرا است.

سال ها تجربه یوگانیدرا

یوگانیدار تحولی را برایتان ایجاد می‌کند که آزاردهنده نیست. من – گرند مستر ذاکرین – سه دهه است که یوگانیدرا را انجام می‌دهم. خیلی از تکنیک‌ها را کار کردم. حتی تکنیک هایی که برون ریزی‌های عجیب دارند، سخت و طاقت فرسا هستند. اما تغییر هم کار بسیار سختی است و ما بخاطر منفعتی که پشت این تکنیک ها است انجامش می‌دهیم.

یوگانیدرا هیچ برون ریزی و حتی سختی برای اینکه متحول بشوید ندارد و فقط درست انجام دادن یوگانیدرا است که در شما تحول ایجاد می‌کند.

اتفاقی است که در خلسه‌ای که خودتان برای خودتان ایجاد کردید می‌افتد. خیلی نادر هستند تکنیک‌هایی که شما بتوانید خودتان را وارد یک خلسه جسمانی بکنید و دست از جسم بکشید و بعد روی ذهن تان معماری انجام دهید. یوگانیدرا این توانمندی را دارد. این یک تکنولوژی فکر است که هزاران سال قدمت دارد.